Shell Scripting Nedir? Temel Komutlar, Değişkenler ve Kontrol Yapıları, Dosya İşlemleri ve Örnek Uygulama

Bölüm: Giriş – Shell Scripting Nedir?

Shell scripting, Unix/Linux işletim sistemlerinde kullanılan bir programlama dilidir. Shell scripting, kabuk betiği veya komut dosyası olarak da adlandırılır. Shell script, bir dizi komutu ve diğer işlemleri içeren bir metin dosyasıdır.

Shell scriptler, Unix/Linux sistemlerinde yürütülebilir bir dosya olarak kullanılabilirler ve kullanıcılara otomasyon, iş yükünü azaltma ve işlemleri hızlandırma imkanı sunarlar.

Birçok Unix/Linux kabukları vardır, ancak en popüler olanları Bash, Csh, Ksh, ve Zsh’dir. Bu bölümde, shell scripting’in ne olduğunu ve neden kullanıldığını daha detaylı olarak açıklayacağız.

Bölüm: Temel Komutlar

Shell scripting temel olarak birçok işlemin otomatikleştirilmesini sağlar. Bu işlemler, birçok temel komut kullanılarak gerçekleştirilir. Bu bölümde, en temel ve yaygın kullanılan komutlardan bazılarını açıklayacağız.

• ls: Dizin içindeki dosya ve dizinleri listeler
• cd: Dizin değiştirme işlemini gerçekleştirir
• mkdir: Yeni bir dizin oluşturur
• touch: Yeni bir dosya oluşturur
• rm: Dosya ve dizinleri siler
• cat: Dosya içeriğini görüntüler
• echo: Metni ekrana yazdırır
• grep: Belirli bir metin parçasını içeren dosyaları arar
• wc: Dosya içindeki kelime, karakter ve satır sayısını sayar

Bu komutların yanı sıra, birçok farklı opsiyonları ve parametreleri de bulunmaktadır. Shell scriptlerde, bu komutlar çeşitli kombinasyonlarla kullanılabilir ve daha karmaşık işlemleri gerçekleştirmek için bir araç olarak kullanılabilirler.

Bölüm: Değişkenler ve Kontrol Yapıları

Shell scriptlerde, değişkenler kullanarak metin ve sayıları tutabilirsiniz. Bu değişkenler, farklı tiplerde olabilirler ve atama işlemi yapılarak değerleri değiştirilebilir. Shell scriptlerde değişkenler, genellikle büyük harflerle tanımlanır.

Örneğin, “isim” değişkeni için atama işlemi şu şekilde yapılabilir:

makefileCopy code
isim="Ahmet"

Ayrıca, kontrol yapıları da shell scriptlerinde kullanılabilir. Kontrol yapıları, bir dizi koşulu belirleyen ve kodun nasıl çalışacağını belirleyen yapılar olarak düşünülebilir. En sık kullanılan kontrol yapıları şunlardır:

• if-else: Bir koşul belirler ve koşul doğruysa bir dizi işlemi yapar, yanlışsa başka bir dizi işlemi yapar.
• for döngüsü: Belirli bir işlemi birkaç kez yinelemek için kullanılır.
• while döngüsü: Belirli bir işlemi bir koşul doğru olduğu sürece yinelemek için kullanılır.

Bu bölümde, değişkenlerin ve kontrol yapılarının nasıl kullanılacağına daha detaylı olarak bakacağız.

Bölüm: Dosya İşlemleri

Shell scriptlerinde, dosya işlemleri sıklıkla kullanılır. Bu bölümde, dosya oluşturma, dosya okuma/yazma, dosya yetkilerinin değiştirilmesi ve dosya/dizinlerin silinmesi gibi temel dosya işlemlerine bakacağız.

• Dosya/dizin oluşturma ve silme: “mkdir” ve “rm” komutları ile yeni dizinler veya dosyalar oluşturabilir veya mevcut olanları silebilirsiniz.
• Dosya okuma ve yazma: “cat” ve “echo” komutları ile dosyaların içeriğini görüntüleyebilir veya yeni dosyalar oluşturabilirsiniz.
• Dosya yetkilerinin değiştirilmesi: “chmod” komutu ile dosyaların okuma, yazma ve yürütme yetkilerini değiştirebilirsiniz.
• Dosya/dizinleri arama: “find” komutu ile dosya ve dizinleri arayabilirsiniz.
• Dosya/dizin kopyalama: “cp” komutu ile dosya veya dizinleri kopyalayabilirsiniz.
• Dosya/dizin taşıma: “mv” komutu ile dosya veya dizinleri taşıyabilirsiniz.

Bu komutların yanı sıra, birçok farklı opsiyonları ve parametreleri de bulunmaktadır. Shell scriptlerde, bu komutlar çeşitli kombinasyonlarla kullanılabilir ve daha karmaşık işlemleri gerçekleştirmek için bir araç olarak kullanılabilirler.

Bölüm: Örnek Uygulama

Bu bölümde, bir örnek shell script ile dosya içeriğini okuyan bir programın nasıl yazılacağına bakacağız.

Öncelikle, “read” komutu kullanarak kullanıcıdan dosya adını isteyebiliriz. Ardından, “cat” komutunu kullanarak dosya içeriğini görüntüleyebiliriz. Bu işlemi gerçekleştiren bir örnek kod şu şekildedir:

bashCopy code
#!/bin/bash
echo "Dosya adını girin: "
read dosya
echo "Dosya içeriği:"
cat $dosya

Bu kod, kullanıcının dosya adını girmesini isteyecek ve ardından dosyanın içeriğini ekrana yazdıracaktır. Bu, basit bir örnek olsa da, shell scriptlerin daha karmaşık uygulamalar için kullanılabileceği bir örnek olarak düşünülebilir.

Örnek uygulamayı yazdıktan sonra, script’i çalıştırabilirsiniz. Bunun için, terminalde “chmod +x script-adi.sh” komutu ile script dosyasına çalıştırma izni vermeniz gerekmektedir. Daha sonra, “./script-adi.sh” komutu ile script’i çalıştırabilirsiniz.

Bu bölümde, shell scriptlerin nasıl kullanılabileceğine ve örnek bir uygulama ile nasıl yazılabileceğine bakmış olduk.